AHİLİK TEŞKİLATI

Ahilik Teşkilatı’nın kurucusu, Ahi Evran’dır ve teşkilatın adı da bu şahsiyetten gelmektedir. Ahilik, Türklerin Anadolu’da sosyal ve ekonomik zorluklara karşı göğüs gerebilmek ve yerli Bizans ekonomisi ile mücadele edebilmek amacıyla ortaya çıkan bir teşkilattır.

Ahilik anlayışı, kültür ve geleneğinin eski Türk-İslam devletlerinde görülmekte olan akı (cömertlik) geleneğinin İslami fütüvvet anlayışı ve geleneği ile bütünleşmesi neticesinde meydana geldiği ifade edilebilmektedir. Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda Ahilik Teşkilatı’nın büyük rolü bulunmaktadır. Ahi birlikleri ve teşkilatı, Osmanlı Devleti’nde merkezî idarenin kuruluşu sırasında devlet kadrolarının bütünüyle adalet ve hak ölçüsünde meydana getirilmesinde ve ilk Osmanlı ordusunun kurulmasında büyük katkıda bulunmuştur.

Ahilik Teşkilatı, Osmanlı Devleti’nde 15. yüzyılın ortalarına doğru askeri, siyasi ve idari işlevlerinin yanı sıra sosyal ve ekonomik işlevleri çerçevesinde kurumsallaşmıştır. Ahilik Teşkilatı’nın amacı, zenginle fakiri, üretici ile tüketici, emek ile sermaye, halk ile devlet arasında iyi ve sağlam ilişkiler kurarak “sosyal adaleti” gerçekleştirmektir ve bu amaca ulaşabilmek için de sağlam bir teşkilatlanma modeli ve köklü bir eğitim sistemi aracılığıyla görevlerine devam etmişlerdir (Sarıkaya, 1999).

Osmanlı Devleti’nde Ahiler, her türlü koşul ve durum altında halka severek hizmet etmiş ve halkın sorunlarının çözülmesinde söz sahibi olmuştur. Bu bağlamda Ahilik Teşkilatı, zaman zaman kethüda ve yiğitbaşı gibi devlet görevlilerinin liderliğinde yapılan toplantılarda halkın ve devlet yönetimine ilişkin problemlerin ve anlaşmazlıkların çözümü için Hükümet görevlilerinin dikkatini çekmiştir (Köksal, 2007b: 134).

Ahilik teşkilatı, orta çağda Anadolu’nun sosyal yaşantısının düzenlenmesinde büyük rol oynamıştır. 13. yüzyılın ortalarından başlayarak Türk gençlerini aylak kalmaktan ve kötü akımların etkisinden kurtarmak, aynı zamanda o dönemde devletin çok ihtiyacı bulunan askeri güce katkıda bulunmak için organize edilmiş olan ahilik teşkilatı, çok yönlü sosyal bir yapıya sahiptir.

Ahilik; sanatı, belli süre bir kademede kalarak girişilen yamak-çırak-kalfa-usta hiyerarşisi kurmak ve bu kademelerdeki baba evlat ilişkisi gibi içten bağlarla bağlamak suretiyle, sağlam ahlâkî ve mesleki temellere oturtmuştur. Ahilik teşkilatı esnaf ve sanatkârlıkta önemli bir sorun olan üretici-tüketici çıkar ve menfaat ilişkilerini, birbirleriyle bir sürtüşmeye düşmeyecek biçimde ayarlamıştır.

Ahilikle ilgili detaylı bilgi: http://www.kirsehir.gov.tr/ahilik-kulturu



Kayseri Ahi Evran Esnaf ve Sanatkârlar Müzesi; https://kayseri.ktb.gov.tr/TR-55033/ahi-evran-esnaf-ve-sanatkarlar-muzesi.html